Park Spokojny Las

Mateusz Malik, 2022.03.21

Kowale są osiedlem we Wrocławiu o powierzchni 1110 hektarów z zauważalnym przyrostem liczby mieszkańców. Z uwagi na obecność dużych zakładów przemysłowych osiedle corocznie generuje dla miasta duże przychody z podatków. Jednak dostęp do usług publicznych i komercyjnych na osiedlu jest minimalny, choć trwa znaczny przyrost inwestycji mieszkaniowych i przemysłowych.

Na osiedlu Kowale jest dużo zieleni niezagospodarowanej (lasy, zagajniki, zarośla wokół rowów melioracyjnych, łąki, mokradła) i zagospodarowanej (pola uprawne, dawne schrony wojskowe, szpalery drzew wzdłuż niektórych ulic, R.O.D.), co sprawia wrażenie, że osiedle na zawsze pozostanie „bardzo zielone”. Jednak zgodnie z obowiązującymi miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego docelowo ilość rekreacyjnych, ogólnodostępnych terenów zielonych drastycznie spadnie na rzecz prywatnych działek budowlanych, nowych dróg, obszarów usług i przemysłu.

Obecnie istnieją na Kowalach cztery obszary zagospodarowanej zieleni rekreacyjnej uwzględnione w tzw. mapie przyrodniczej w Systemie Informacji Przestrzennej Wrocławia na Geoportalu:

zieleniec przy Ełckiej wokół CAL Kowale
park kieszonkowy przy Tczewskiej
zieleniec przy Gołębiej
teren zielony przy ul Kowalskiej (okolice Lechitów)

Jest to zakres dalece nieadekwatny do potrzeb mieszkańców rosnącego osiedla. Według Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia (2018) i MPZP przewidywane są dodatkowo jedynie mniejsze lub większe „pasy” otwartej zieleni wzdłuż niektórych dróg i cieków wodnych. Najbliższy teren uporządkowanej zieleni rekreacyjnej przekraczający 10 hektarów to park Szczytnicki, którego dostępność mieszkańcom Kowal ogranicza przebieg Kanałów Żeglugowego i Powodziowego oraz duży dystans.

Ogólnodostępna, nieuporządkowana zieleń rekreacyjna w ramach wałów przeciwpowodziowych nad rozlewiskiem Widawy jest słabo dostępna dla większości mieszkańców Kowal zachodnich i środkowych z powodu bariery linii kolejowej, zaś tereny zielone nad Kanałem Żeglugowym są niemal całkowicie niedostępne dla pieszych i rowerzystów z uwagi na barierę zabudowy przemysłowej i poprzemysłowej.

Teren zielony w granicach ulic Kwidzyńskiej, Czajczej, Kowalskiej, Olsztyńskiej i Szczyglej (zwany dalej „Interiorem”) stanowi bardzo ciekawy obszar pod względem przyrodniczym i kulturowym. Przynależy do obszaru MPZP nr 185 z 2005r, a w Studium 2018 do jednostki urbanistycznej C9 (Kowale Ptasie). Cechuje się unikalnym ukształtowaniem terenu i różnorodną zielenią, która jest ostoją ptactwa oraz korytarzem przyrodniczym dla ssaków i płazów. Przebiega przezeń historyczna ścieżka gruntowa uwzględniona w Studium 2018 jako trasa rowerowa rekreacyjna o potocznej nazwie „ul. Czapla” ze szczególnie atrakcyjnym fragmentem biegnącym od krańca ulicy Mokrej do Stadionu FC Wrocław Academy. W XX w. z uwagi na pobliską lokalizację przemysłu ciężkiego (skażenie gruntu odpadami) i wysoką wilgotność gleby teren ten był wyłączony z zabudowy. Ogółem Interior jest i współcześnie w niewielkim stopniu dostępny dla pieszych i rowerzystów. Cały obszar znajduje się też w strefie ochrony konserwatorskiej zabytków archeologicznych, a układ kompozycyjny tego terenu pozostaje zgodnie ze wskazaniem Studium 2018 „do wykreowania”. Analiza planów miasta sprzed 100 lat wskazuje na obecność w tej części Breslau-Fiedewalde terenów podmokłych i łąk, ogrodów działkowych, boiska sportowego oraz dwóch z trzech okolicznych cegielni.

A jednak - w świetle MPZP z 2005 roku Interior jest przeznaczony pod aktywnośd gospodarczą. Mowa tu o terenach opisanych jako 3.AG, 4.AG, 11.AG i 12.AG. Jedynie dla terenu 3.AG „dopuszcza się możliwość wyznaczenia strefy rezerwy terenu pod magazyn piasku na potrzeby przeciwpowodziowe oznaczonej na rysunku planu symbolem P, w której obowiązują następujące ustalenia:

ukształtowanie piasku w formie górki
obsadzenie terenu różnymi formami zieleni w tym zimozielonymi
zagospodarowanie terenu na potrzeby rekreacji i wypoczynku, w tym urządzenia tras spacerowych i biegowych, placów zabaw dla dzieci i itp.

Z perspektywy Studium 2018 plan ten wymaga aktualizacji, tym bardziej, że jednym z wyzwań dla Kowal Ptasich jest „wspieranie rozwoju usług o charakterze rekreacyjnym”.

Wobec powyższego postulujemy:

Modyfikację obowiązującego MPZP nr 185: Zmiana przeznaczenia terenów opisanych jako 11.AG oraz 3.AG na zieleń parkową [ZP: 1) zieleń parkowa; 2) wody powierzchniowe; 3) terenowe urządzenia sportowe; 4) obiekty infrastruktury technicznej; 5) infrastruktura drogowa].
Utworzenie na obszarach 11.AG oraz 3.AG miejskiego parku „Spokojny Las”:
- W obszarze 11.AG na gminnych działkach: AR_21.5/15, AR_21.10/2, AR_21.11/2, AR_5.17/11 (z wyłączeniem obszaru 10.UC), AR_5.17/30 (z wyłączeniem obszaru 10.UC) i AR_5.18/3 (teren stadionu).
- W obszarze 3.AG na gminnych działkach: AR_5.17/42, AR_5.18/1, AR_23.173/5.

Wskazane powyżej obszary o powierzchniach 6,78 ha oraz 6,04 ha (łącznie 12,82 ha) rozciągają się od ul. Kwidzyńskiej na południu do ul. Olsztyńskiej na północy oraz od projektowanej trasy zbiorczej 74 (Z74, oznaczonej na Planie jako 1.KZ), a także dróg 5.KL i 6.KL na wschodzie do zabudowań mieszkalnych Kowal Ptasich na zachodzie. Teren parku przecina droga osiedlowa oznaczona jako 7.KL.

Postulujemy w obrębie parku o:

Zachowanie oryginalnego ukształtowania terenu (wały ziemne, rowy, górki)
Zachowanie ścieżki „Czaplej” w dotychczasowym, historycznym przebiegu
Utrzymanie otwartego boiska piłkarskiego FC Wrocław Academy
Budowę infrastruktury parkowej (małej architektury, ścieżek spacerowych/ biegowych/ rowerowych o nawierzchni przepuszczalnej, oświetlenia i placu zabaw na obszarze obecnie pozbawionym drzew)
Minimalną ingerencję w drzewostan i zachowanie „leśnego” charakteru

Zabezpieczenie wskazanego terenu w zasobach gminy Wrocław i wytyczenie pełnowymiarowego parku odpowiada potrzebom rosnącego osiedla i zabezpiecza cenny przyrodniczo teren przed bezpowrotnym zniszczeniem. Pomysł parku został zainspirowany przez mieszkańców osiedla Kowale i wynika z potrzeby łatwo dostępnego dla większości mieszkańców terenu zieleni rekreacyjnej oraz troski o lokalną przyrodę. Projekt był dyskutowany w ramach konsultacji społecznych, które wskazały tę lokalizację jako optymalną. Nazwa „Spokojny Las” nawiązuje do nazwy osiedla Kowale funkcjonującej krótko w XX wieku.

Załączniki graficzne

Proponowany obszar parku w zbliżeniu:

Stan interioru na luty 2022:

Widok 1