Dolina Widawy

Bartek Wilczek, 2021.06.01

Niniejszy tekst opisuje ryzyko utraty terenów zielonych nad Widawą w wyniku budowy Trasy Swojczyckiej w przebiegu przewidzianym w obowiązującym Studium. Aby zachować charakter doliny Widawy w niniejszym opracowaniu proponuje się alternatywny przebieg tej trasy. W przedstawionych koncepcjach wzięto pod uwagę następujące założenia:

Tekst dotyczy wyłącznie przebiegu Trasy w granicach osiedla Kowale.

Spis treści

Wprowadzenie

Informacje o sytuacji aktualnej i planowanej pochodzą z publikacji Urzędu Miasta, które można odnaleźć w sekcji Literatura niniejszego opracowania.

Zaleca się zapoznanie szczególnie z mapami przestawionymi w geoportalu. Najważniejesza z perspektywy niniejszego tekstu jest mapa Studium 2018, a dokładniej widok Rys. 14 Kierunki zagospodarowania przestrzennego - polityka zrównoważonej mobliności. Można go wybrać w sekcji Zawartość mapy, Legenda w menu po lewej stronie. Szczegółowa legenda natomiast jest dostępna w sekcji Legenda - Studium, również w menu po lewej stronie. Jej znajomość jest istotna dla zrozumienia map przedstawionych w dalszej części tekstu.

Niektóre definicje, które nie są precyzyjnie wyjaśnione w postaci mapy można znaleźć w formie opisowej w pełnym tekście Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia. Na przykład: łącznik Z74, czy sama Trasa Swojczycka, oznaczona na mapach symbolem G8.

Wcześniejsze zaznajomienie się z powyższymi publikacjami pozwoli na pełne zrozumienie niniejszego tekstu oraz jego konstruktywną krytykę.

Aktualna sytuacja

Oto fragment widoku Rys.1. Uwarunkowania - przeznaczenie i zagospodarowanie terenów z mapy Studium. Jak wspomniano we wprowadzeniu, interaktywą mapę można znaleźć w geoportalu

Aktualna sytuacja

Zieleń

Jak można zobaczyć na powyższej mapie mamy aktualnie na Kowalach całkiem sporo terenów zielonych, skupionych w dwóch obszarach:

Niestety, jak zobaczymy na kolejnej mapie, żaden z tych obszarów nie jest przewidziany do zachowania swojego zielonego charakteru.

Komunikacja

Połączenia drogowe prowadzące z Krzywoustego/Brücknera do zakładów przemysłowych zlokalizowanych we wschodniej części Kowal i Swojczyc są niewystarczające. Ulica Kowalska przechodząca przez środek osiedla jest wąskim gardłem, wprowadzającym korki, hałas i spaliny w obszar zabudowy mieszkalnej. Ulica Działdowska, będąca aktualnie najdogodniejszym połączeniem pomiędzy Kwidzyńską a Kowalską jest narażona na ruch, na który nie była zaprojektowana.

Przyszłość według aktualnego Studium

Obowiązujące w chwili pisania tego tekstu studium z 2018 przewiduje dla osiedla rewolucyjne zmiany w obszarze zarówno zieleni, jak i komunikacji samochodowej. Poniżej mapa z proponowanymi przez Miasto kierunkami rozwoju.

Studium dla Kowal

Zmiany w zieleni

Na Kowalach nie planuje się żadnego parku ani lasu. Zieleń urządzona planowana jest w kilku wąskich pasach wzdłuż rowów melioracyjnych, oraz wzdłuż nowo planowanego łącznika Z74 (na powyższej mapie: droga Z pomiędzy obszarami C9 i C10). Ogromna większość terenów pomiędzy Czajczą a Szczyglą zostaje przeznaczona pod zabudowę jednorodzinną. Z jednej strony jest to zmiana korzystna względem nadal obowiązującego MPZP z 2004, który przewiduje tam aktywność gospodarczą, z drugiej jednak będzie się wiązać z wycinką obecnego tam starodrzewu i utratą dogodnego miejsca na urządzenie parku.

Drugi z terenów zielonych Kowal (dolina Widawy) od remontu wałów w 2016 jest jedynym dostępnym na Kowalach urządzonym terenem o charakterze najbardziej zbliżonym do parkowego: służącym za miejsce relaksu i aktywnego wypoczynku. Codziennie odwiedzanym przez setki spacerowiczów, biegaczy i rowerzystów z Kowal i sąsiednich osiedli. Wały nad Widawą w granicach Kowal stanowią część tras rowerowych o zasięgu wybiegającym daleko poza Wrocław: od ujścia rzeki do Odry na zachodzie, do Kamieńca Wrocławskiego na wschodzie.

Aktualne studium przewiduje przy samych wałach budowę Trasy Swojczyckiej.

Przebieg Trasy Swojczyckiej

Ma to być szeroka droga klasy G, która na długości ok. 2km odcina dolinę od osiedla pasem drogowym o szerokości ~150m (według pomiaru na mapie Studium). Tak szeroka droga w tym miejscu stałaby się źródłem hałasu, zanieczysczeń, oraz fizyczną barierą, która nieodwracalnie zmieniłaby charakter okolicy, pozbawiając mieszkańców dostępu do tego popularnego terenu rekreacyjnego. Droga jest planowana tuż przy granicach posesji położonych przy ul. Chłopskiej i Lechitów, co miałoby wpływ na komfort życia mieszkańców i wartość ich nieruchomości.

Z perspektywy użytkownika wałów jako terenu zielonego skalę zmiany pokazuje poniższa wizualizacja stanu przed i po budowie. Obecność drogi przy samej podstawie wału zmienia jego charakter z rekracyjnej trasy parkowej w trasę o “śródmiejskim” poziomie hałasu i zanieczyszczeń.

Okolica bez Trasy Swojczyckiej Okolica z Trasą Swojczycką

Podsumowując: zmiany jakie Studium przedstawia w zakresie dostępności terenów zielonych są skrajnie niekorzystne dla mieszkańców Kowal.

Zmiany w komunikacji samochodowej

Z perspektywy komunikacji samochodowej Studium wprowadza następujące zmiany:

Ponadto poza obszarem osiedla realizowane są kolejne inwestycje komunikacyjne mogące mieć wpływ na zmniejszenie natężenia ruchu samochodowego na Kowalach: WOW, tramwaj na Swojczyce, remont linii kolejowej 292.

Podsumowując: zmiany planowane w Studium są bardzo korzystne dla wyprowadzenia ruchu tranzytowego z centrum osiedla: zmniejszenia poziomu hałasu, zanieczyszczeń i zagrożenia dla pieszych.

Ważna uwaga

Należy pamiętać, że współczesna historia rozwoju miast (Wrocławia również), pokazuje, że rozbudowa infrastruktury samochodowej rozwiązuje problem korków jedynie tymczasowo. Dłoguterminowo stymuluje bowiem rozlewanie się miasta na przedmieścia i wprowadza do ruchu kolejne tysiące samochodów, które tworzą korki większe niż wcześniej. Jedynym skutecznym sposobem na rozładowanie (nie przekierowanie, czy tymczasowe zmniejszenie) ruchu samochodowego jest zapewnienie alternatyw: sprawnej komunikacji zbiorowej oraz infrastruktury rowerowej.

Opis problemu i alternatywne warianty rozwiązań

W aktualnej sytuacji osiedle nie ma problemu z dostępem do zieleni, ale ma problem z komunikacją samochodową. W odpowiedzi Studium rozwiązuje problem samochodowy tworząc jednak nieznany wcześniej problem z dostępem do zieleni.

Jak napisano we wstępie: obydwa zagadnienia są ważne i nie można poświęcić jednego kosztem drugiego. Poniższe propozycje są próbą znalezienia równowagi pomiędzy omówionymi powyżej skrajnymi sytuacjami, które można uprościć do:

Pośrednio powiązane inwestycje

Od czasu powstania koncepcji Trasy Swojczyckiej weszły w fazę realizacji inne projekty sprzyjające redukcji ruchu kołowego w przebiegu Trasy:

Warto pamiętać o roli tych inwestycji podczas planowania i oceny różnych wariantów przebiegu Trasy Swojczyckiej.

Mapa rozwiązań alternatywnych

Oryginalnie planowany przebieg Trasy Swojczyckiej zaznaczono czerwonym markerem.

Warianty Trasy Swojczyckiej

Wariant 1

Najszybszym w budowie i najtańszym sposobem na wyprowadzenie tranzytu z osiedla jest poprowadzenie Trasy Swojczyckiej w ciągu istniejących ulic: Kowalskiej poza zwartą zabudową, oraz Kwidzyńskiej, która już przebiega przez tereny przemysłowe. Jedynym brakującym elementem jest łącznik pomiędzy tymi ulicami, którego budowa jest już w trakcie planowania. Dokumenty opisujące status prac można znaleźć w sekcji Literatura poniżej.

Ten wariant trasy zaznaczono na mapie zielonym markerem. Nieistniejący jeszcze łącznik zaznaczono fioletowymi kropkami.

Wady i zalety tego wariantu można przedstawić w następujących punktach:

Wariant ten rozwiązuje dużo problemów za nieduże pieniądze. Przy powodzeniu pozostałych inwestycji komunikacyjnych może być zupełnie wystarczającym rozwiązaniem.

Wariant 2

Wariant ten jest rozszerzeniem poprzedniego o dodanie dogodnego połączenia z ul. Krzywoustegeo, które pozwala ominąć korki na ul. Brücknera. W tym celu wykorzystany zostaje nowy łącznik Z74 (zaznaczony żółtym markerem na powyższej mapie).

Wady i zalety tego wariantu można przedstawić w następujących punktach:

Wariant ten warto rozważyć w przypadku gdyby WOW nie spełniła swojej roli w wyprowadzaniu ruchu z okolic Wojnowa w kierunku Długołęki.

Wariant 2.5

Wariant ten jest rozszerzeniem poprzedniego wariantu o budowę połączenia z Obwodnicą Śródmiejską w okolicach Korony.

Warto rozważyć budowę tego rozszerzenia w przypadku doprowadzenia Obwodnicy Śródmiejskiej do ul. Krzywoustego. Termin, w który miałoby to nastąpić nie jest aktualnie znany.

U uwagi na pewną liczbę niewiadomych (ostateczny przebieg obwodnicy śródmiejskiej, skrzyżowanie z linią kolejową) wariant ten nie został oznaczony na mapie rozwiązań alternatywnych.

Podsumowanie

Rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia ruchu samochodowego jest niewątpliwie budowa Trasy Swojczyckiej w aktualnie zaprojektowanym kształcie. Jest to jednak rozwiązanie zupełnie nieoptymalne z punktu widzenia dobrostanu mieszkańców Kowal i sąsiednich osiedli: całkowicie niszczące rekreacyjny charakter terenów zielonych nad Widawą.

Proponowana zmiana przebiegu Trasy Swojczyckiej w granicach Kowal nie oznacza postulatu rezygnacji z budowy tej trasy. Jest to wyłącznie propozycja ocalenia wartościowych terenów zielonych przy osiągnięciu oczekiwanej poprawy w ruchu samochodów.

Wydaje się, że można (i należy) osiągnąć cele powiązane z budową Trasy Swojczyckiej (realizacja połączeń międzydzielnicowych w ramach tranzytu wewnątrzmiejskiego z ominięciem zespołów zabudowy mieszkaniowej skupionej w rejonie Kowal) i równocześnie zachować charakter terenów nad Widawą.

Literatura